Γιάννενα: Φιλόζωοι και αδέσποτα στο κρεβάτι του Προκρούστη

Πως συνδυάζεται ο μύθος του Προκρούστη, η άποψη του Τζον Λοκ και η ανύπαρκτη φιλοζωική μας κουλτούρα; Η αναγνώστρια του www.zoosos.gr Ευαγγελία Δαβή, η οποία είναι κάτοικος Ιωαννίνων, μας περιγράφει με γλαφυρό τρόπο, τι συμβαίνει στη περιοχή, που ζει, εις βάρος των ζώων και εκείνων που τα φροντίζουν…

Ολόκληρη η επιστολή της

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Προκρούστης ήταν ληστής στην περιοχή των Μεγάρων, έβαζε τους περαστικούς με το ζόρι στο σιδερένιο κρεβάτι του και αν ήταν μακρύτεροι από το κρεβάτι τούς ακρωτηρίαζε για να ταιριάζουν στο μέγεθος, ενώ αν ήταν κοντύτεροι τούς τραβούσε μέχρι να φτάσουν στο μήκος του κρεβατιού.

Ο Θησέας σκότωσε τον Προκρούστη στο ίδιο του το κρεβάτι, και επειδή ήταν μεγαλύτερος από το κρεβάτι του έκοψε το κεφάλι και τα πόδια. ‘Έτσι έμεινε ως έκφραση η «προκρούστεια κλίνη» για τις περιπτώσεις που κάτι προσαρμόζεται με τη βία στο μέγεθος κάποιου.

Αναρωτιέστε τώρα σε τι χρησιμεύουν οι αναφορές μου στη μυθολογία και πως συνδέονται με τον σύγχρονο άνθρωπο. Ο Προκρούστης ήρθε αυθόρμητα στη σκέψη μου καθώς διάβαζα μία ανάρτηση σε blog ενός ανώνυμου συμπολίτη ο οποίος έβαλλε εναντίον των αδέσποτων της πόλης μας και κυρίως εναντίον των ανθρώπων που τα φροντίζουν.

Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που βρίσκομαι μπροστά σε μια τέτοια άποψη. Η «λύση» που αβίαστα προτείνεται, από τους συνήθως ανώνυμους συντάκτες αυτών των δημοσιευμάτων, είναι να αφεθούν τα αδέσποτα ατάιστα στην τύχη τους ή μάλλον στην ατυχία τους και οι φιλόζωοι να απολογηθούν για το φοβερό ατόπημα που έχουν διαπράξει, δηλαδή το τάισμα και τη φροντίδα των αδέσποτων ζώων.

O Προκρούστη έδινε τέτοιες «λύσεις», ήταν αυτός ο οποίος έδειξε στην ανθρωπότητα τον πιο εύκολο τρόπο επίλυσης των προβλημάτων, ό,τι δεν μας αρέσει το βάζουμε στην κλίνη και το κόβουμε, το ξεφορτωνόμαστε, απαλλασσόμαστε από το «κακό», ο πραγματικά υπεύθυνος δεν μας ενδιαφέρει, στόχος μας δεν είναι η γνώση του προβλήματος αλλά η απαλλαγή μας από αυτό.

Εν ολίγοις οι φιλόζωοι θεωρούνται υπεύθυνοι για την επιβίωση των αδέσποτων. «O tempora! O mores», Ω! καιροί! Ω! ήθη! αναφώνησε ο Κικέρωνας με αγανάκτηση τον 1ο αιώνα π.X. για την ανηθικότητα και την χαλάρωση των ηθών στη διοίκηση.

«O tempora! O mores», αναφωνώ και εγώ στον 21ο αιώνα μ.X, για την χαλάρωση των ηθών στην κοινωνία. Μέχρι τώρα γνώριζα ότι κάποιος μπορεί να κατηγορηθεί για το θάνατο κάποιου, όμως να κατηγορείται γιατί βοηθά κάποιον να επιβιώσει είναι πρωτάκουστο, αδιανόητο, πρωτοφανές, δε νομίζετε;

Αν και το θέμα των αδέσποτων δεν είναι καινούργιο συστηματικά ξεχνάμε κάποια πράγματα. Τα αδέσποτα ζώα δεν φυτρώνουν, ούτε πολλαπλασιάζονται με τη γύρη, βρίσκονται στους δρόμους διότι κάποιοι «ανεύθυνοι» συμπολίτες μας τα «αγόρασαν» ως αντικείμενα γι’ αυτούς ή τα παιδιά τους και όταν αντιλήφθηκαν ότι τους «επιβάρυναν» – αναίσχυντα, αδιάντροπα και ανερυθρίαστα – τα πέταξαν στο δρόμο, αδιαφορώντας για την επιβίωσή τους καθώς και για το παράδειγμα που δίνουν στα παιδιά τους.

Διότι όταν ένα παιδί μαθαίνει ότι μπορεί να ξεφορτωθεί το «ζώο – αντικείμενο» τόσο εύκολα χωρίς καμία ηθική ή άλλη επίπτωση, τότε στη διάρκεια της ενήλικης ζωής του θα συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο, αυτόν που διδάχθηκε από τους γονείς του τόσο απέναντι σε ένα άλλο ζώο αλλά και σε ένα ηλικιωμένο, ανάπηρο ή σε οποιονδήποτε θεωρήσει κατώτερό του ή βάρος του.

Με άλλα λόγια θα συμβεί αυτό που έλεγε ο Τζων Λόκ «Οι άνθρωποι που ευχαριστιούνται όταν κατώτερα πλάσματα υποφέρουν ή καταστρέφονται, δεν πρόκειται να νιώσουν συμπόνια ή καλοσύνη ούτε και για τους συνανθρώπους τους». Τα ζώα λοιπόν αυτά αφού πετάχτηκαν στο δρόμο βρέθηκαν σε μια σκληρή πραγματικότητα, χωρίς φαγητό, νερό, κάτω από ιδιαίτερα υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες.

Πολλά από αυτά, δυστυχώς, έπεσαν θύματα κακομεταχείρισης συμπολιτών μας οι οποίοι αποφάσισαν να καθαρίσουν τον τόπο τους από ότι τους «ενοχλούσε» – άλλες πιο σημαντικές ενοχλήσεις που υφίστανται οι ίδιοι άνθρωποι, τις υπομένουν με χαρακτηριστική καρτερικότητα και αυτό διότι έμαθαν να αντιδρούν μόνο σε αυτόν που θεωρούν πιο αδύναμο.

Με όσα έχουν ειπωθεί μέχρι τώρα μπορούμε να φτιάξουμε ένα κάδρο – πάζλ, τοποθετώντας πάνω σε αυτό μικρά κομματάκια πάζλ με όσους έχουν ήδη αναφερθεί και αποτελούν μέρος του προβλήματος – τα αδέσποτα, αυτούς που παρατάνε τα αδέσποτα, τους φιλόζωους, αυτούς που ενοχλούνται από τους φιλόζωους.

Όμως πριν κρεμάσουμε ολοκληρωμένο το κάδρο στον τοίχο της πόλης μας, θα πρέπει να προσθέσουμε σε αυτό το μεγαλύτερο κομμάτι του, την καθ’ ύλην αρμόδια, τη Δημοτική Αρχή των Ιωαννίνων, η οποία με χαρακτηριστική ηρεμία, αταραξία και ασυγκινησία που θα τις ζήλευαν ακόμη και οι Στωικοί φιλόσοφοι δεν βλέπει, δεν ακούει, δεν μιλάει, δεν πράττει, το μόνο που κάνει είναι με την απραξία της να συναινεί σε ότι δεν έκανε η προηγούμενη δημοτική αρχή.

Ζούμε σε αυτή την πόλη μια παράλογη κατάσταση χρόνια τώρα, όπου τα θύματα καλούνται να δώσουν τη λύση και αυτοί που βοηθούν τα θύματα κατηγορούνται, το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα είναι ότι τους υπεύθυνους πολίτες τους τιμωρούμε και τους ανεύθυνους πολιτικούς τους επιβραβεύουμε με την ψήφο μας για να ακολουθήσουν την ίδια πολιτική.

Το πρόβλημα των αδέσποτων δεν λύνεται με το να μην τα ταΐσουμε, είναι ανήθικο και απάνθρωπο να αφήνουμε ζώα να πεθαίνουν μπροστά μας διότι κάποιοι ανεγκέφαλοι τα παράτησαν και επειδή η Δημοτική αρχή αδρανεί ή καλύτερα κοιμάται διαιωνίζοντας το πρόβλημα.

Δεν θέλω να σκεφτώ τι θα συμβεί αν κάποιος παίρνοντας αφορμή από τα παραπάνω θεωρήσει πως με το ίδιο μαγικό ραβδάκι θα μπορούσε να απαλλαγεί η ανθρωπότητα και από τους άστεγους που συνεχώς αυξάνονται και από τους ηλικιωμένους – αφού το χαρακτηριστικό του 21ου αι. είναι η γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού – αιτιολογώντας αυτή του την ενέργεια ως προσπάθεια μείωσης των εξόδων περίθαλψης ώστε να μην αυξάνονται τα ελλείμματα.

Ελπίζω να μην δίνουμε ιδέες στους πολιτικούς μας – σκέψη υπερφίαλη βέβαια, δεν χρειάζονται τη βοήθειά μας διότι αυτοί μόνο τέτοιου είδους πρακτικές επίλυσης των προβλημάτων εφαρμόζουν. Οι άνθρωποι που ταΐζουν τα αδέσποτα το κάνουν όχι γιατί θεωρούν τους εαυτούς τους υπεύθυνους, αλλά γιατί η ευαισθησία τους και η ανθρωπιά τους δεν τους επιτρέπει να νοιώθουν δίπλα τους ένα πλάσμα να πεινάει, να διψάει, να παλεύει να επιβιώσει, να κακοποιείται και αυτοί να λειτουργούν σαν να μην τρέχει τίποτε.

Είναι οι ίδιοι που προσφέρουν και σε άλλες ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, διότι πιστεύουν ότι κάθε πλάσμα που υπάρχει σε αυτό τον κόσμο έχει τουλάχιστον δικαίωμα σε μία αξιοπρεπή ζωή, έχει δικαίωμα στην ευζωία. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι συνήθως άνθρωποι που προσφέρουν από το υστέρημά τους για την τροφή, τις στειρώσεις και την φροντίδα αυτών των ζώων.

Δείχνουν την ανθρωπιά τους προσφέροντας, χωρίς να περιμένουν να πάρουν πίσω τίποτε και αντί να είμαστε ευγνώμονες προς αυτούς και να υποκλινόμαστε στο μεγαλείο της ανιδιοτελούς αγάπης τους, τους πετάμε ευθύνες που ανήκουν σε άλλους.

Στη συνέχεια παραθέτω κάποια σημεία από ένα άρθρο του Γ. Φραντζεσκάκη, στο οποίο ένας γερμανός πανεπιστημιακός της βιοηθικής αναφέρεται στην παρεξηγημένη έννοια της φιλοζωίας: «…η φιλοζωία είναι μια συνιστώσα της ανθρώπινης ύπαρξης, το να τη διαχωρίζουμε από αυτή είναι σαν να την περιφρονούμε. Φιλοζωία δεν υπάρχει ως αυτόνομη πρακτική, αν είσαι άνθρωπος, συμφιλιωμένος με το περιβάλλον σου η φιλοζωία ενσωματώνεται στην οντότητά σου.

Αν έχεις κατατμηθεί σε άνθρωπο – εργαζόμενο, άνθρωπο – καταναλωτή, άνθρωπο –διεκδικητή και πάει λέγοντας, την παρερμηνεύεις ως επί μέρους ασχολία για τους «ηθικά ανώτερους», τους χομπίστες και τους αργόσχολους. Η φιλοζωία είναι μια ακούσια λειτουργία, όπως η αναπνοή, η κυκλοφορία του αίματος, η πέψη».

Από τα παραπάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι τη φιλοζωία δεν την επιλέγεις, την έχεις μέσα σου, όπως έχεις μέσα σου την αγάπη για τον συνάνθρωπο σου, τον ανήμπορο, τον ηλικιωμένο, τα παιδιά. Δεν μπορεί να αγαπάς τους ανθρώπους και να μην ενδιαφέρεσαι για τα ζώα, ούτε το αντίθετο μπορεί να συμβεί.

Όσοι λοιπόν επιθυμείτε να συμμορφώσετε τους φιλόζωους μπορείτε να κάνετε κάτι απλό: αντί να τους ζητάτε να μην ταΐζουν τα ζώα, ζητείστε τους να μην αναπνέουν και αν αυτό επιτευχθεί τότε ως άξιοι συνεχιστές του Προκρούστη θα καθαρίσετε από αυτούς. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να συμμορφώσετε και τα αδέσποτα ώστε να μην σας ενοχλούν, ζητείστε από αυτά να μην τρώνε όταν τα ταΐζουν, να ξεχάσουν το ένστικτο της επιβίωσης, τελειώσατε και με αυτά.

Αλλά πριν ζητωκραυγάσετε για τα αποτελέσματα του έργου σας και αν θέλετε να αποδώσετε δικαιοσύνη τοποθετείστε στην «προκρούστεια κλίνη» τους πραγματικούς υπεύθυνους, αυτούς που ψηφίζονται για να κάνουν έργο και σιωπούνε, αυτούς στους οποίους ποτέ δεν αναφέρεστε. Και όταν αυτοί με σπαραξικάρδιο ύφος σας πούνε ότι θέλουν να λύσουν το πρόβλημα αλλά η οικονομική κρίση δεν τους το επιτρέπει θυμίστε τους ότι το πρόβλημα με τα αδέσποτα δεν είναι καινούργιο, αλλά έκανε την εμφάνιση του τη δεκαετία του ’80 ως αποτέλεσμα της ευμάρειας των ανθρώπων και της πολιτισμικής μας χρεοκοπίας η οποία προηγήθηκε της οικονομικής.

Το πρόβλημα διογκώθηκε τα επόμενα είκοσι χρόνια, χρόνια οικονομικής άνθισης, παχιών αγελάδων και όχι οικονομικής κρίσης. Τριάντα χρόνια μετά το πρόβλημα δεν λύθηκε όχι γιατί δεν μπορούσαν να το λύσουν αλλά γιατί ποτέ δεν ασχολήθηκαν σοβαρά με αυτό όπως και με τόσα άλλα.

Το πρόβλημα θα είχε εξαλειφθεί, όπως και σε άλλες χώρες με ελάχιστους πόρους, αν η Δημοτική Αρχή συντονισμένα βοηθούσε τους ανθρώπους να αλλάξουν κουλτούρα και στάση σε ότι αφορά τη σχέση τους με τα ζώα, αν ο Δημοτική Αρχή προχωρούσε σε στειρώσεις ενημερώνοντας και τους Δημότες για την αναγκαιότητά τους και αν εφαρμόζονταν οι νόμοι για την εκμετάλλευση, κακοποίηση και εγκατάλειψη των ζώων.

Αν σας δούνε ανυποχώρητους θα πάνε στην επόμενη συνηθισμένη δικαιολογία τους, θα σας πούνε ότι δεν φταίνε αυτοί ήταν άλλοι στις θέσεις τους, θυμίστε τους τότε πως οι αρχές και οι θεσμοί είναι πάνω από πρόσωπα και έχουν συνέχεια όταν επιλέγεις να τους υπηρετήσεις. Μετά από αυτό χάνοντας την ψυχραιμία τους και με αλαζονικό ύφος θα σας πούνε «μα εσείς μας ψηφίζατε, τι θέλετε τώρα;» Εεε!!! τότε μη τους λυπηθείτε, βάλτε τους πάνω στην «κλίνη του Προκρούστη» και τραβήξτε τους να μεγαλώσουν γιατί το ηθικό τους ανάστημα μικρό ήταν και μικρό παραμένει.

Η επικαιρότητα του μύθου είναι προφανής, δεν νομίζετε; Φτάνει να αντιληφθούμε ποιος είναι ο Προκρούστης, ποιος είναι ο Θησέας και ποιοί οι ανυποψίαστοι περαστικοί. Σε μια εποχή οικονομικών, πολιτιστικών ή τεχνητά διαμορφωμένων κρίσεων η δική μου κρίση και συνείδηση το μόνο που μου υπαγορεύει είναι να δηλώσω δημόσια το σεβασμό μου απέναντι σε όλους αυτούς που ζούνε δίπλα μου με ανθρώπινη υπόσταση και βρέθηκαν άδικα στο εδώλιο του κατηγορουμένου σαν σύγχρονοι Ντρέιφους.

Ιωάννινα 1 Φεβρουαρίου 2012

Ευαγγελία Δαβή

Δημότισσα Ιωαννιτών

πηγή zoosos.gr