«Το κυνήγι εξοικειώνει τα παιδιά με τη βία και τη χρήση όπλων»

Σημερινή συνέντευξη της Κας Μαριάννας Κόμη στον Τάσο Σαραντή,συντάκτη της  Εφημερίδας των Συντακτών (https://www.efsyn.gr/)

“Δεδομένου ότι το υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να απαγορεύσει την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, τα οποία υλοποιούνται σε πολλά σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, που αφορούν τη γνωριμία των παιδιών με το κυνήγι και τις επισκέψεις τους σε ζωολογικούς κήπους και εκτροφεία γουνοφόρων ζώων, ζητήσαμε την άποψη της Μαριλένας Κόμη, ψυχοπαιδαγωγού-ψυχοθεραπεύτριας, διευθύντριας Σπουδών στο Κέντρο Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής «Βίλχεμ Ράιχ».

⚫ Συνάδουν τέτοιες δραστηριότητες με τους στόχους ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στα Δημοτικά Σχολεία;

Ενας από τους στόχους του εκπαιδευτικού προγράμματος στο Δημοτικό είναι σίγουρα η συμπλήρωση των θεωρητικών γνώσεων που δίνονται με πρακτικές δράσεις και επαφή με τη ζωή.

Η επαφή με τη φύση σε όλες τις μορφές της είναι απαραίτητη. Αλλά πρέπει να στέλνει ένα μήνυμα πολύ διαφορετικό από αυτό που αποπνέουν οι ανωτέρω δραστηριότητες.

⚫ Πώς επιδρά στον ψυχισμό των παιδιών η συμμετοχή τους σε αυτές τις δραστηριότητες και πως στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους;

Το καθαρό μήνυμα, που είναι χειρότερο από το μήνυμα, γιατί είναι υποσυνείδητο και το οποίο προσλαμβάνει ένα παιδί σε τέτοιες δραστηριότητες, είναι μια εργαλειακή αντιμετώπιση της φύσης.

Η φύση δηλαδή γενικά, και όχι μόνο τα ζώα, αντιμετωπίζεται ως ένα αντικείμενο προς εκμετάλλευση ή χειρισμό, αποξενώνοντας το παιδί από την πραγματικότητα του ότι είμαστε φύση, ότι ανήκουμε στη φύση και άρα πρέπει να τη σεβόμαστε σαν να είναι μέρος του εαυτού μας και της ύπαρξής μας, γιατί εν τέλει δεν μπορούμε να επιβιώσουμε χωρίς αυτήν.

⚫ Σε ό,τι αφορά την εξοικείωση με το κυνήγι εντός και εκτός της τάξης με τη συμμετοχή κυνηγών, είναι «αθέμιτο» παιδαγωγικά να εξοικειώνονται τα παιδιά με μια «παράδοση» που κουβαλούν οι γονείς τους, έστω και μαζί με την κουλτούρα των όπλων;

Ενας στόχος του σχολείου είναι να φέρει σε επαφή τα παιδιά με τις πλευρές της κοινοτικής ζωής και γενικότερα της κοινωνίας.

Το κυνήγι ήταν παραδοσιακά ενταγμένο στη ζωή της οικογένειας πολύ παλιότερα, όταν επιτελούσε ένα ρόλο επιβιωτικό.

Αρα τα παιδιά έπρεπε να πάρουν τις αντίστοιχες γνώσεις. Σήμερα δεν εξυπηρετεί κανένα τέτοιο σκοπό και άρα όχι μόνο στερείται εκπαιδευτικής χρησιμότητας, αλλά εξοικειώνει τα παιδιά με τη βία απέναντι στα ζώα και στη χρήση όπλων.

Το κυνήγι των άγριων ζώων μπορεί να γίνει εκπαιδευτικά, π.χ. με τον φακό της φωτογραφικής μηχανής.

Ο εκπαιδευτικός δεν πρέπει να είναι επικριτικός ή να κατακεραυνώνει τα φαινόμενα αυτά, γιατί το παιδί αισθάνεται ότι ο δάσκαλος στρέφεται ενάντια στους γονείς του, αν οι γονείς για παράδειγμα είναι κυνηγοί.

Αλλά, αντίθετα, να βάζει προβληματισμούς και κυρίως να προάγει τις σύγχρονες οικολογικές απόψεις που άλλωστε επικρατούν σε όλα τα προηγμένα εκπαιδευτικά συστήματα πια.

⚫ Πολλοί εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι η επίσκεψη σε έναν ζωολογικό κήπο βοηθάει τα παιδιά στην απευθείας γνωριμία τους με τα άγρια ζώα, παραλείποντας το γεγονός ότι πρόκειται για ζώα που βρίσκονται σε αιχμαλωσία, μακριά από το φυσικό τους περιβάλλον. Ποια είναι η άποψή σας σε ό,τι αφορά τις επισκέψεις των παιδιών σε ζωολογικούς κήπους και πώς απαντάτε στο αναντικατάστατο της άμεσης επαφής με τα ζώα σε αυτούς τους χώρους;

Η επαφή με ένα άγριο ζώο από μακρινές ηπείρους είναι πολύ έντονη εμπειρία για τα παιδιά. Είναι σίγουρο όμως ότι ο δάσκαλος πρέπει να κάνει μια συζήτηση γύρω από την τραγικότητα της αιχμαλωσίας των ζώων ή της χρήσης τους για ψυχαγωγικούς σκοπούς, για παράδειγμα στο τσίρκο.

Αυτές οι πληροφορίες πρέπει να μεταδοθούν στα παιδιά, όπως επίσης και η ύπαρξη εθνικών πάρκων όπου μπορεί κανείς να επισκεφτεί ζώα υπό άλλες συνθήκες και επίσης γύρω από το κίνημα κατά των ζωολογικών κήπων.

Ετσι, ακόμη και αν υπάρξει επίσκεψη, μπορεί να αλλάξει η προοπτική του παιδιού γι’ αυτήν.

Εδώ θέλω να τονίσω πόσο σημαντική είναι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, όχι μόνο θεωρητικά, αλλά και βιωματικά, ώστε να ανταποκρίνεται ο εκπαιδευτικός στις λεπτές και πολύπλοκες δεξιότητες που καλείται να έχει, πράγμα που δεν βλέπουμε να συμβαίνει αρκετά.

⚫ Η εκτροφή ζώων για την παραγωγή γούνας στην Καστοριά αποτελεί μια παραδοσιακή δραστηριότητα και έτσι ορισμένοι εκπαιδευτικοί εκεί θεωρούν ότι πρέπει να πηγαίνουν τα παιδιά σε μονάδες εκτροφής μινγκ και επεξεργασίας δέρματος, για να εξοικειωθούν με την παράδοση και τον κλάδο, στο πλαίσιο της γνωριμίας τους με την τοπική οικονομία. Πώς επιδρά στα παιδιά η επαφή τους με αυτούς τους χώρους;

Αυτό είναι μια ιδιαίτερη κατάσταση. Επειδή αυτή η δραστηριότητα είναι μια παραδοσιακή της τοπικής κοινωνίας, με την οποία τα παιδιά έχουν σίγουρα επαφή ή πληροφορία από τις οικογένειές τους, το θέμα είναι αρκετά λεπτό.

Γιατί μπορεί να υποστηριχτεί από κάποιους ότι η γνωριμία με αυτό το αντικείμενο περιέχει σίγουρα εκπαιδευτικό περιεχόμενο.

Προσωπικά, όπως δεν θα πήγαινα μια τάξη στο σφαγείο, για να δει πώς παράγεται η τροφή μας, έτσι δεν θα την πήγαινα και στο εκτροφείο.

Γιατί, είτε το θέλουμε είτε όχι, δεν μπορεί να μην έρθει η αίσθηση της βιαιότητας, ή ακόμα και της φρίκης, στη σκέψη ότι αυτά τα ζωάκια θα γδαρθούν και θα γίνουν γούνες. Και σε έναν ενήλικο έρχεται, πόσο μάλλον στα παιδιά.

Εναλλακτικά υπάρχουν ατέλειωτα μέσα σήμερα, μέσω των οποίων μπορεί να γίνει η μάθηση, οπότε το παιδί μπορεί να ενημερωθεί για όλες τις κοινωνικές και τις οικονομικές δραστηριότητες με άλλους τρόπους.

Ο ρόλος του δασκάλου δεν είναι βέβαια να έρθει σε ρήξη με την τοπική κοινωνία και τις δραστηριότητες, αλλά να βάλει προβληματισμούς και να δώσει άλλες προοπτικές.”